Krosno, a może ramka… znacie różnicę? W pierwszym wpisie z cyklu „Narzędzia” chcę Wam opisać różnice między krosnem a ramką tkacką. Często te nazwy stosowane są zamiennie i może to wprowadzać zamęt. Dzięki temu krótkiemu opisowi poznacie 3 główne różnice między nimi 😉
Tkanie kieruje się jedną, główną zasadą. Na 2 prostopadłych kawałkach musimy przeciągnąć osnowę tak, aby miała równe odległości między sobą. Ważny jest również naciąg nici. Osnowę nakłada się czyli snuje najczęściej w pionie, od góry do dołu. Bywa również tak, że snujemy od lewej do prawej w poziomie, ta metoda jest jednak bardzo rzadka. Na nałożonej osnowie tkamy głównie horyzontalnie przeplatając wątek pomiędzy nićmi w układzie krzyżowym.
Krosno lub warsztat tkacki…
… stosuje się do prac bardziej zaawansowanych, wymagających znacznej precyzji. Posiadają one większą ilość elementów, dzięki którym możemy zrobić kilka, a nawet kilkanaście metrów tkaniny jednym ciągiem. Tka się na nich głównie w poziomie, to znaczy że nasza praca jest „położona” płasko. Nie stanowi to jednak reguły i zdarzają się krosna pionowe. Dzięki zastosowaniu nicielnic (oczek przez które przeciągamy osnowę) i płochy (długiego grzebienia do dobijania) tkanie idzie chybcikiem. Poniżej widzicie przykłady krosna poziomego i pionowego.
Natomiast ramka…
jak sama nazwa wskazuje to 4 elementy złączone w ramę, na którą nakładamy osnowę wertykalnie, a tkamy wątkiem horyzontalnie w pionie. Możemy w nim wykorzystywać bardziej skomplikowane sploty, które wymagają nieregularności. Ramy mogą być mniejsze lub większe i posiadać elementy metalowe lub drewniane, które pozwalają na regulację (zwiększenie powierzchni tkackiej). Są również takie, które wycięte zostały z jednego elementu i posiadają dodatkowe narzędzie, o których piszę poniżej. Na początek tkackiej przygody polecam właśnie taką ramkę do nauki tkania. Możecie ją w moim sklepie tutaj.
Oto 3 główne różnice pomiędzy krosnem a ramką:
1. Ilość elementów
W każdym z tych narzędzi możemy stosować czółenka i grzebień, igły (o nich napiszę w części drugiej). Krosno jednak posiada wał nadawczy i odbiorczy, na którym nakładamy osnowę. Znajdują się w nim również elementy, przez które przekładamy nici (struny, płochę) oraz je naciągamy (różnego rodzaju naciągi, dźwignie, pedały do zmiany przesmyku). Narzędzia te różnią się więc poziomem skomplikowania.
2. Rozmiar
Następną różnicą jest rozmiar. Krosna możemy mieć stołowe, średniej wielkości z minimalną liczbą części, aż po gigantyczne maszyny elektryczne z automatycznymi elementami sterowanymi komputerowo. Ramki tkackie zazwyczaj są małe i bazują na umiejętności manualnej tkacza, dlatego poziom ich skomplikowania nie wzbudza w nas tak dużego przerażenia, a pracować na nim możemy w domowych pieleszach oglądając ulubiony serial.
3. Przeznaczenie
Na końcu wrażliwy temat – przeznaczenie. Krosna to narzędzia, które służą przede wszystkim tkaninom użytkowym, które wykorzystujemy w życiu codziennym. Są oczywiście warsztaty tkackie przeznaczone do kilimów lub gobelinów, są to jednak zestawy bardzo drogie i niejednokrotnie robione na zamówienie. Jeśli chcemy utkać chustę lub dywan to krosno stołowe jest idealne (jak wygląda tkanie na narzędziu od Kromskiego możecie zobaczyć TUTAJ). Natomiast ramki są narzędziem, na którym stworzymy prace dekoracyjne i artystyczne, w którym każda nić osnowy będzie traktowana indywidualnie.
Podsumowując różnicę między krosnem a ramką – można je rozróżnić dzięki ilości elementów oraz przeznaczeniu. Temat ten jest bardzo długi, a rozdział mógłby stanowić temat na całą książkę. Paleta możliwych rozwiązań i patentów jest bardzo szeroka. Polecam, więc szukać nowych rozwiązań i nie ograniczać się w tkactwie tylko do jednego krosna czy ramki ;).
Aby podejrzeć różne przykłady narzędzi do tkania przedstawiam poniżej
ramkę tkacką, bardko oraz koła, które możecie kupić w moim sklepie.